Ophrys cephalonica** (exaltata group)
(B. BAUMANN & H. BAUMANN) J. DEVILLERS-TERSCHUREN & P. DEVILLERS, 1984
Ο μοναδικός εκπρόσωπος της ομάδας exaltata στην Ελλάδα, ανευρίσκεται μόνο στα Ιόνια (Κέρκυρα, Κεφαλονιά και Ιθάκη), ενώ έχει αναφερθεί και από μερικά σημεία των ακτών της Ηπείρου (Πρέβεζα, Θεσπρωτία) και της Αιτωλοακαρνανίας*. Λόγω της κυριαρχίας των ειδών της ομάδας mammosa στις περιοχές αυτές, η Ophrys cephalonica φαίνεται έντονα επηρεασμένη, έχοντας συχνά δίχρωμα πλαϊνά σέπαλα (φυτά Νο1 και 8) και φανερά εξογκώματα στις πλευρές της βασικής περιοχής του χείλους (φυτά Νο2, 3, 8 και 9). Κυριότερο χαρακτηριστικό, η έντονη πλαϊνή τρίχωση που είναι πλήρης και φτάνει ως την απόφυση, η οποία βρίσκεται συχνά μέσα σε εγκοπή του χείλους (βλέπε φυτό Νο9). Οι ψευδο-οφθαλμοί τους, επίσης, βρίσκονται στις άκρες μιας εγκάρσιας ακρολοφίας που υπάρχει στην στιγματική κοιλότητα (διαφάνειες Νο7, 8 και 9), είναι ιδιαίτερα μεγάλοι (βλέπε διαφάνεια Νο10, συγκριτικά με την Ophrys herae) και συγκλίνουν προς το εσωτερικό της στιγματικής κοιλότητας. Πρώιμη άνθηση, μαζί ή πριν από την Himantoglossum robertianum, τον Μάρτιο και το πρώτο 15θήμερο του Απριλίου.
* Σημείωση: Οι παρουσιαζόμενες στον παρακάτω πίνακα Ophrys cephalonica, προέρχονται από την δυτική ακτή της Λευκάδας και αποτελούν την πρώτη αναφορά από το νησί αυτό. Μέχρι τώρα, θεωρείτο ότι το είδος αυτό ανεξήγητα λείπει από την Λευκάδα και την Ζάκυνθο (Delforge, P. 1994.- Note de synthèse sur la répartition des Orchidées des îles ioniennes (Nissia Ioniou, Grèce). Natural. belges 75 (Orchid. 7): 209-218). Πιθανά να είναι εξαιρετικά σπάνιο για την Λευκάδα, αφού βρέθηκε μόνο σε μία τοποθεσία ή να βρίσκεται σε ενεργό διαδικασία απορρόφησής του από γειτονικά είδη την ομάδας mammosa. Μπορείτε να δείτε περισσότερα σχόλια στο κείμενο, μέσα στον πίνακα.
The only representative of exaltata group in Greece, it is distributed in Ionian islands (Kerkyra, Cephalonia and Ithaki), while it has been also reported from some coastal locations of Epiros (Thesprotia, Preveza) and Sterea Ellada (Etoloakarnania)*. Due to the domination of species of the mammosa group in these areas, Ophrys cephalonica seems intensely influenced by them, having sometimes bicolor lateral sepals (plants No1 and 8) or obvious side swellings in the base of the lip (plants No2, 3, 8 and 9). Its main characteristics are the thick and complete pilosity of the labellum and the insertion of the appendage into a notch of the lip (plant No9). Swollen pseudoeyes, converging towards the stigmatic cavity (close-up in slides No7, 8 and 9 and comparison with Ophrys herae in slide No10). Early flowering time, on March and first fortnight of April.
* Notes: The presented Ophrys cephalonica of the following table, comes from the south-western coast of Lefkada island. Until now, it has been considered that this Ophrys was missing from Lefkada and Zakynthos islands, for inexplicable reasons (Delforge, P. 1994.- Note de synthèse sur la répartition des Orchidées des îles ioniennes (Nissia Ioniou, Grèce). Natural. belges 75 (Orchid. 7): 209-218). Probably, it is extremely rare for Lefkada island as it was found in only one location, due to lack of favorable biotopes, or it is subject of an ongoing absorption process by neighboring species of the mammosa group. You may see more comments in the text inside the table.
 |
1 | Ιόνια νησιά, Λευκάδα,
Αθάνι, 25-3-05, 470μ 'Όλα τα απεικονιζόμενα φυτά βρέθηκαν σε μια μόνο τοποθεσία σε όλη την Λευκάδα, από τις 20 που ελέγχθηκαν σε διάστημα 3 ημερών, σε ιδιαίτερα ξερικό βιότοπο με αραιά κυπαρίσσια, χαλίκια και φρύγανα. Σχημάτιζαν πληθυσμό περίπου 30 ποικιλόμορφων φυτών μαζί με περίπου 10 Ophrys herae. Φαίνονται έντονα επηρεασμένες από το τελευταίο αυτό είδος, έχοντας μερικές φορές ανοιχτόχρωμη βασική περιοχή χείλους (φυτό Νο1) ή ευρύ χείλος (φυτό Νο5), ενώ παρατηρήθηκαν και μερικά υβρίδια Ophrys cephalonica x herae. Το μήκος του χείλους των φυτών ήταν 1,1-1,3cm. Στην διαφάνεια Νο10 φαίνεται το άνθος της Ophrys cephalonica συγκριτικά με αυτό μιας Ophrys herae από τον ίδιο βιότοπο. ----------------------- Ionian islands, Lefkada, Athani village, 26-3-05, 470m All the presented plants come from a unique location, the only biotope in Lefkada that Ophrys cephalonica have been spotted, after 3 days searching in at least 20 biotopes of the island. The biotope was extremely dry and rocky, with sparse cypresses and phrygana. The colony counted about 30 plants, growing together with about 10 Ophrys herae and numerous Orchis italica which were not in flowers (only basal leaves). A strong influence by the neighboring Ophrys herae was observed, as some plants had light-colored basal lip area (plant No1) or spreading out lips (plant No5), while some hybrids Ophrys cephalonica x herae were growing between the 2 species. Their lip length was 1.1-1.3cm. In slide No10 you may see an Ophrys cephalonica's flower in comparison with that of an Ophrys herae from the same biotope. |
 |
2 | |
 |
3 | |
 |
4 | |
 |
5 | |
 |
6 | |
 |
7 | |
 |
8 | |
 |
9 | |
 |
10 |
Back to Orchids list